Zdrowe żywienie to podstawa sprawnego i prawidłowego funkcjonowania organizmu. To zatem doskonale, że coraz większa część społeczeństwa chce dbać o swoje zdrowie i tym samym wybiera zdrowsze alternatywy dla popularnych fast foodów i innych mocno przetworzonych produktów spożywczych. Wiele osób zaczyna także interesować się różnymi rodzajami diet, a w szczególności tymi, które ograniczają spożycie mięsa. Wśród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza dieta wegańska. Na czym ona polega i czy faktycznie warto się na nią zdecydować?
Czym jest dieta wegańska?
Dieta wegańska to taka, która w całości jest oparta na produktach roślinnych. Nie uwzględnia ona więc spożywania mięsa, nabiału, jajek, owoców morza, a nawet miodu. Bazuje ona na owocach, warzywach, zbożach i orzechach oraz poszukuje alternatyw dla produktów zwierzęcych. Dlatego też jej prawidłowe utrzymanie może być niezwykle trudne, ponieważ nie istnieje zbyt wiele substytutów dla mięsa czy mleka, w których głównym składnikiem jest białko i tłuszcz. Jeżeli więc na tej diecie nie uważamy na to, co jemy, możemy zacząć odczuwać nadmierne zmęczenie i inne skutki niedoborów poszczególnych składników odżywczych istotnych dla naszego organizmu.
Czym zatem zastępować produkty pochodzenia zwierzęcego? Zarówno weganie, jak i wegetarianie, mięso zastępują przykładowo tofu (otrzymane z soi), a mleko napojami roślinnymi, m.in. ryżowym, owsianym czy sojowym. Zapotrzebowanie na tłuszcze uzupełnia się natomiast olejami oraz orzechami.
Weganizm a wegetarianizm
Dodatkowo warto jednak wyjaśnić różnicę między weganizmem a wegetarianizmem, gdyż wiele osób, zwłaszcza ze starszego pokolenia, zamienne używa tych dwóch terminów. Weganizm nie jest więc wegetarianizmem, a wegetarianizm nie jest weganizmem. Rozbieżność tych dwóch rodzajów diet dotyczy natomiast spożywania produktów odzwierzęcych. Dieta wegańska w przeciwieństwie do wegetariańskiej nie rezygnuje tylko z mięsa. Polega ona przede wszystkim na całkowitym wyeliminowaniu produktów odzwierzęcych, czyli np. mleka czy jajek. Wegetarianie jedynie najczęściej poprzestają na ograniczaniu drobiu, wołowiny i innych rodzajów mięsa, a nierzadko także ryb oraz owoców morza. Są jednak takie odmiany weganizmu i wegetarianizmu, które tolerują spożywanie ryb i owoców morza. Nie należy więc od razu zarzucać takim osobom hipokryzji, jak to często niestety bywa w dzisiejszych czasach.
Jakie są rodzaje roślinnej diety?
Co ciekawe, choć dieta wegańska jest już sama w sobie dość ograniczająca i radykalna, to posiada ona dalszy podział na kilka różnych rodzajów. Przede wszystkim wyróżnia się tutaj rodzaje łagodne, radykalne oraz diety pseudo wegetariańskie, które należą także do diet wegetariańskich. Do łagodnych rodzajów należy np. laktoowowegetarianizm pozwalający na jedzenie produktów pochodzenia roślinnego oraz mleka i jaj. Poza nim wyróżnia się także: laktowegetarianizm, owowegetarianizm, pescowegetarianizm oraz semiwegetarianizm. Z kolei wśród diet pseudo wegetariańskich klasyfikuje się pollowegetarianizm, który pozwala na spożycie drobiu, ale nie ssaków i ryb. Z kolei fleksitarianizm dopuszcza spożycie produktów pochodzenia roślinnego oraz okazjonalne spożycie mięsa i jego przetworów. Natomiast witarianizm to dieta z radykalnych rodzajów, w której dozwolone są jedynie produkty pochodzenia roślinnego niepoddane obróbce termicznej powyżej 40 stopni Celsjusza. Tego typu diet jest naprawdę sporo i nie sposób ich tutaj wszystkich wymienić, a następnie opisać.
Korzyści płynące z diety wegańskiej
Jakie korzyści płyną jednak z przestrzegania diety wegetariańskiej, a tym samym czy warto ją wprowadzić w swoje życie? W pierwszej kolejności warto wiedzieć, że dieta roślinna posiada trzy główne zalety: optymalizacja stanu zdrowia, dbanie o środowisko oraz empatia wobec zwierząt. Ponieważ dieta jest bogata w warzywa, owoce i inne roślinne produkty spożywcze pełne wartościowych składników, stanowi ona świetne rozwiązanie dla naszego zdrowia. Ponadto posiłki są zbilansowane, przez co możemy przestać odczuwać chęć na słodkie i szybkie przekąski. Dieta wegańska wspiera również mikroflorę jelitową, dlatego też jest doskonałym wyborem dla osób z nawracającymi problemami gastrycznymi, np. wzdęciami, zaparciami lub biegunką. Badania sugerują także, że dieta roślinna może zmniejszać ryzyko chorób serca, nadciśnienia, otyłości oraz niektórych typów nowotworów. Kolejną jej zaletą jest oczywiście wsparcie dla środowiska naturalnego – należy pamiętać, że produkcja mięsa i innych składników zwierzęcych wiąże się z emisją gazów cieplarnianych, zużywaniem dużych ilości wody, a tym samym niszczeniem środowiska. Dlatego też przechodząc na dietę wegańską, możemy zmniejszyć negatywny wpływ człowieka na planetę. Co więcej, wiele osób decyduje się na tego typu rozwiązanie ze względu na dobrostan zwierząt. Świadomość na temat wykorzystywania zwierząt w przemyśle spożywczym, ale też gospodarczym jest tutaj kluczowa. Ich hodowla nierzadko wiąże się z nienaturalnymi warunkami utrzymywania, a tym samym wyrządzaniem krzywdy zwierzętom. Przechodząc więc na dietę roślinną, wyrażamy sprzeciw wobec tych praktyk.
W jaki sposób przejść na dietę wegańską?
Wysuwa się zatem jeden wniosek – dieta wegańska posiada wiele zachęcających korzyści i z tego względu niewątpliwie warto się na nią zdecydować. Nie powinniśmy jednak podejmować pochopnych wyborów, które mogą skutkować szybkim zniechęceniem do obranego celu. Poza tym warto wiedzieć, w jak skuteczny i prosty sposób przejść na dietę wegańską, aby sprawiała nam ona radość, a nie stanowiła nieprzyjemny obowiązek. Ogólnie zakłada się, że dobrze przygotowana dieta nie powinna wiązać się z żadnym dyskomfortem, ani przymusem, tym bardziej jeśli jesteśmy przekonani o jej słuszności. Mimo wszystko najlepsza jest jednak metoda małych kroków, aby nie odczuwać przygnębienia z powodu rezygnacji z dotąd spożywanych produktów. Stopniowe wyłączanie poszczególnych składników będzie lepszym wyborem niż całkowita zmiana sposobu żywienia. Warto też przygotować listę posiłków, które chcemy wypróbować. To pomoże z kolei uniknąć impulsywnych zakupów oraz ułatwi zachowanie zrównoważonej diety. Nie bez znaczenia pozostaje też tutaj czytanie etykiet produktów spożywczych. Ta praktyka ma na celu uniknąć składników odzwierzęcych, takich jak miód, żelatyna czy składniki mleczne, które mogą być obecne w niektórych produktach.
Podsumowując, dieta wegańska może przynieść liczne korzyści zdrowotne oraz środowiskowe, aczkolwiek wymaga ona starannego planowania i zaangażowania. Dla niektórych osób wegańska kuchnia może być też szczególnie trudna ze względu na potrzebę uwzględnienia różnorodnych składników odżywczych oraz wyzwań społecznych. Przed podjęciem decyzji o przejściu na dietę wegańską warto także skonsultować się z dietetykiem lub specjalistą ds. żywienia, aby upewnić się, że będzie ona odpowiednio zbilansowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb zdrowotnych.
